Αρχαία Ελληνικά - Γ' Γυμνασίου - Άγνωστο κείμενο

Ι. ΚΕΙΜΕΝΟ

Ζεὺς Ἡρακλέα καὶ Τάνταλον γεννήσας, ὥσπερ οἱ μῦθοι λέγουσι καὶ πάντες πιστεύουσι, τὸν μὲν διὰ τὴν ἀρετὴν ἀθάνατον ἐποίησε, τὸν δὲ ταῖς μεγίσταις τιμωρίαις ἐκόλασεν, ὅτι κακὸς εἴη. Χρὴ οὖν ὑμᾶς ὀρέγεσθαι τῆς καλοκαγαθίας τούτοις παραδείγμασι χρωμένους καὶ μὴ μόνον τοῖς ὑφ' ἡμῶν εἰρημένοις ἐμμένειν, ἀλλὰ καὶ τῶν ποιητῶν τὰ βέλτιστα μανθάνειν καὶ τῶν ἄλλων σοφιστῶν ἀναγιγνώσκειν, εἴ τι χρήσιμον εἰρήκασιν. Ὥσπερ γὰρ τὴν μέλιτταν ὁρῶμεν ἐφ' ἅπαντα μὲν τὰ βλαστήματα ἐλθοῦσαν, ἀφ' ἑκάστου δὲ τὰ βέλτιστα λαμβάνουσαν, οὕτω δεῖ καὶ τοὺς νεανίας τοὺς ὀρεγομένους παιδείας μηδενὸς μὲν ἀπείρως ἔχειν, πανταχόθεν δὲ τὰ χρήσιμα συλλέγειν.

Γλωσσικά Σχόλια

ἐκόλασεν : εκ του ρήματος κολάζω, τιμωρώ

χρωμένους : μτχ. εκ του ρήματος χρῶμαι + δοτ, χρησιμοποιώ

ὀρέγεσθαι, ὀρεγομένους : εκ του ρήματος ὀρέγομαι + γεν, επιθυμώ

ἐμμένειν : ἐν + μένειν, εκ του ρήματος ἐμμένω + δοτ, παραμένω σε, μένω σταθερός σε

οὕτω : επίρρημα, έτσι

μηδενὸς ἀπείρως ἔχειν : εκ της περίφρασης μηδενὸς ἀπείρως ἔχω, δεν αφήνω τίποτε αδοκίμαστο

ΙΙ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να αντιγράψετε στο τετράδιό σας το αρχαίο κείμενο 5 φορές και να το μελετήσετε προς ορθογραφία.

Β. Να μεταφέρετε το απόσπασμα στη νέα ελληνική.

Γ. Να κλιθούν και στους δύο αριθμούς οι παρακάτω τύποι :

Ἡρακλέα, Τάνταλον, μῦθοι, πάντες, ἀρετήν, τιμωρίαις, παραδείγμασι, ὑμᾶς, ποιητῶν, μέλιτταν, ἡμῶν, βλαστήματα

Δ. Να γραφούν οι υπόλοιποι βαθμοί των παρακάτω επιθέτων διατηρώντας το γένος, τον αριθμό και την πτώση:

μεγίσταις, βέλτιστα, χρήσιμα

Ε. Με τη βοήθεια του λεξικού της αρχαίας ελληνικής να γίνει χρονική αντικατάσταση στους παρακάτω τύπους :

λέγουσι, ἐποίησε, εἰρημένοις, μανθάνειν, ὁρῶμεν, ἐλθοῦσαν, λαμβάνουσαν

ΣΤ. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά όλα τα απαρέμφατα και τις μετοχές του κειμένου.

Ζ. Να μεταφέρετε στον πλάγιο λόγο τον ευθύ σχηματίζοντας ειδικές δευτερεύουσες με προκαθορισμένες τις κύριες από τις οποίες εξαρτώνται. Έπειτα να προβείτε σε συντακτικό χαρακτηρισμό των δευτερευουσών προτάσεων που σχηματίσατε.

- Ζεὺς Ἡρακλέα καὶ Τάνταλον ἐγέννησεν.

Ὁ μῦθος λέγει...

Ὁ μῦθος ἔλεγεν...

- Ζεὺς Ἡρακλέα διὰ τὴν ἀρετὴν ἀθάνατον ἐποίησε.

Ὁ μῦθος λέγει...

Ὁ μῦθος ἔλεγεν...

Η. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους :

Ἡρακλέα, διὰ τὴν ἀρετήν, ἀθάνατον, τιμωρίαις, ὑμᾶς, τῆς καλοκαγαθίας, παραδείγμασι, ὑφ' ἡμῶν, ἅπαντα, τοὺς νεανίας

Θ. «…ὅτι κακὸς εἴη» : Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση της δευτερεύουσας πρότασης.