27 Μαρτίου 2012

Ὁμήρου Ἰλιάς, Γλωσσικά Σχόλια A1-32

Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος
οὐλομένην, ἣ μυρί᾿ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾿ ἔθηκε,
πολλὰς δ᾿ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν
οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ᾿ ἐτελείετο βουλή, 5
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.

Tίς τ᾿ ἄρ σφῶε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;
Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός· ὁ γὰρ βασιλῆϊ χολωθεὶς
νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὄρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί, 10
οὕνεκα τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα
Ἀτρεΐδης· ὁ γὰρ ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν
λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ᾿ ἀπερείσι᾿ ἄποινα,
στέμματ᾿ ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηϐόλου Ἀπόλλωνος
χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς, 15
Ἀτρεΐδα δὲ μάλιστα δύω, κοσμήτορε λαῶν·

«Ἀτρεΐδαι τε καὶ ἄλλοι ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,
ὑμῖν μὲν θεοὶ δοῖεν Ὀλύμπια δώματ᾿ ἔχοντες
ἐκπέρσαι Πριάμοιο πόλιν, εὖ δ᾿ οἴκαδ᾿ ἱκέσθαι·
παῖδα δ᾿ ἐμοὶ λύσαιτε φίλην, τὰ δ᾿ ἄποινα δέχεσθαι, 20
ἁζόμενοι Διὸς υἱὸν ἑκηϐόλον Ἀπόλλωνα.»

Ἔνθ᾿ ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ
αἰδεῖσθαί θ᾿ ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα·
ἀλλ᾿ οὐκ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῷ,
ἀλλὰ κακῶς ἀφίει, κρατερὸν δ᾿ ἐπὶ μῦθον ἔτελλε· 25

«Μή σε, γέρον, κοίλῃσιν ἐγὼ παρὰ νηυσὶ κιχείω
ἢ νῦν δηθύνοντ᾿ ἢ ὕστερον αὖτις ἰόντα,
μή νύ τοι οὐ χραίσμῃ σκῆπτρον καὶ στέμμα θεοῖο·
τὴν δ᾿ ἐγὼ οὐ λύσω· πρίν μιν καὶ γῆρας ἔπεισιν
ἡμετέρῳ ἐνὶ οἴκῳ ἐν Ἄργεϊ, τηλόθι πάτρης, 30
ἱστὸν ἐποιχομένην καὶ ἐμὸν λέχος ἀντιόωσαν·
ἀλλ᾿ ἴθι, μή μ᾿ ἐρέθιζε, σαώτερος ὥς κε νέηαι.»

οὐλομένην / ὀλομένην, καταστρεπτική, θανατηφόρα, εκ του ὂλλυμαι
ἰφθίμους / γενναίους, εκ του ἶφι, κρατερώς+τιμή
προΐαψεν / αόριστος του ρήματος προϊάπτω, στέλνω νωρίτερα, προ της ώρας
ἑλώρια / τα λάφυρα, εδώ η λεία, η βορά
τεῦχε / +2αιτ , αὐτοὺς ἑλώρια τεῦχε, τους κατήντησε λεία, βορά
διαστήτην / γ’ δυικού, επικ. διεστήτην ως αόριστος Β, χωρίστηκαν
ἐρίσαντε / γ’ δυικού, φιλονείκησαν, πιθανότατα διαστήτην ἐρίσαν(τε)
σφῶε / δυι. αμφότερους
ξυνέηκε / έστρεψε εναντίον, έβαλε να τσακωθούν
ὄρσε / και ὦρσε, εκ του ὄρνυμι, εγείρω , σηκώνω, εξαπολύω
ὀλέκοντο / ὀλέκομαι, ποιητικός τύπος του ὄλλυμαι
ἀρητῆρα / ὁ ἀρητήρ, ο ιερέας, βλ. ἀραρίσκω, ἀρετή.
θοὰς / εκ του θέω ως επιρ. γρήγορα ή επιθ στο νῆας
ἀπερείσι’ / ποιητ. ἄπειρα
ἄποινα / τα λύτρα, τα δώρα
ἑκηϐόλου / μακροβόλου, ἑκὰς+βάλλω, επίθετο του Απόλλωνα.
ἐϋκνήμιδες / με ωραίες περικνημίδες, επίθετο των Αχαιών
ἁζόμενοι / εκ του ἅζομαι, σέβομαι, βλ ἅγιος
ἀγλαὰ / λαμπρά, βλ αἴγλη, αἰγλήεις
ἔτελλε / ἐπί…ἔτελλε, έφερνε εις πέρας
κιχείω / εκ του κίχημι, υποτακτική ενεστώτα, συναντώ
δηθύνοντα / μτχ. εκ του δηθύνω, καθυστερώ, αργοπορώ, επιρ. δηθα
χραίσμῃ / γ ενικό υποτακτικής εκ του χραισμέω, αρκέσει, βοηθήσει
μιν / γ΄ πρόσωπο της προσ. αντων. στην αιτιατική
ἐποιχομένην / 1) πορεύομαι προς 2) ἱστὸν ἐποιχομένην, διαπερνά το νήμα, τον ιστό
ἀντιόωσαν / λέχος ἀντιόωσαν, να ετοιμάζει την κλίνη (τη συζυγική)
κε / κεν, κα, επικός και ιωνικός τύπος, ἐὰν
νέηαι / εκ του νέομαι, υποτακτική β΄ ενικό, να επιστρέψεις κεν+υποτ : μελλοντική υποτακτική

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου